ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΝΑΟΙ ΤΟΥ ΑΒΔΟΥ |
Γράφει ο/η Κώστας Γ. Φυσαράκης | |
31.07.04 | |
Ένα από τα χωριά της Κρήτης που έχει την τύχη να κοσμείται από αξιόλογα ιστορικά μνημεία βυζαντινής τέχνης είναι και το Αβδού. Ιστορικό χωριό με πανάρχαιες ρίζες πολιτισμού ανά τους αιώνες, με αρχαιολογικά ευρήματα, δείγματα του πρώτου Πολιτισμού της Ευρώπης του Μινωϊκού. Δεν είναι τυχαίος ο ισχυρισμός του Γάλλου καθηγητή και μεγάλου κρητολόγου Paul Faure, ότι μία από τις εκατό μεγάλες πόλεις της Κρήτης (εκατόπολη κατά τον Όμηρο), η αρχαία Δωτία, τοποθετείται στην ευρύτερη περιοχή του Αβδού...
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΝΑΟΙ ΤΟΥ ΑΒΔΟΥ. Ένα από τα χωριά της Κρήτης που έχει την τύχη να κοσμείται από αξιόλογα ιστορικά μνημεία βυζαντινής τέχνης είναι και το Αβδού. Ιστορικό χωριό με πανάρχαιες ρίζες πολιτισμού ανά τους αιώνες, με αρχαιολογικά ευρήματα, δείγματα του πρώτου Πολιτισμού της Ευρώπης του Μινωϊκού. Δεν είναι τυχαίος ο ισχυρισμός του Γάλλου καθηγητή και μεγάλου κρητολόγου Paul Faure [1], ότι μία από τις εκατό μεγάλες πόλεις της Κρήτης (εκατόπολη κατά τον Όμηρο), η αρχαία Δωτία, τοποθετείται στην ευρύτερη περιοχή του Αβδού. Ο υπομινωϊκός οικισμός Σπηλιαρίδια, τα δύο ιερά σπήλαια Αγίας Φωτεινής και Φανερωμένης καθώς και θεμέλια πρωτοχριστιανικών ναών και κτισμάτων σε διάφορα μέρη, μας οδηγούν στο συμπέρασμα της από αρχαιοτάτων χρόνων συνεχούς οικονομικής και πολιτιστικής άνθησης της περιοχής. Τα αγιώνυμα σπήλαια της Αγίας Φωτεινής και της Φανερωμένης υπήρξαν από αρχαιοτάτων χρόνων ιερά καταφύγια, που ακόμη και σήμερα οι κάτοικοι των γύρω περιοχών σπεύδουν να τα επισκεφτούν και να τα θαυμάσουν. Τα σπήλαια υποβάλλουν και εμπνέουν ιερότητα και θρησκευτικότητα. Τα ευρήματα υστερομινωϊκής, δαιδαλικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής που βρέθηκαν στη Φανερωμένη μαρτυρούν την ιερότητα του σπηλαίου αλλά και οι αναφορές του Ησιόδου για τη σπηλιά που γεννήθηκε και λατρεύτηκε ο Δίας, μία και μισή ώρα δρόμου ανατολικά της Λύττου, οδηγούν πιθανότατα το σπήλαιο της Φανερωμένης. Αποδεικνύεται έτσι η συνεχής λατρεία στο σπήλαιο της Φανερωμένης πρώτα του νεαρού μινωϊκού θεού και στη συνέχεια του νηπίου κρηταγενούς Δία [2]. Παραπλεύρως και δυτικά του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου στο περιβόλι του Ανάμιση βρέθηκε μετά από εκσκαφή το έτος 1956 από το Ζαχαρία Κανάκη δάπεδο με μωσαϊκά ναού παλαιοχριστιανικής εποχής 5ου-6ου αιώνος μ.Χ. Τα θεμέλια ναού της ίδιας ή και παλιότερης ακόμη εποχής στα Κοντάρια των Ληνών, που σύμφωνα με την παράδοση ανήκε στον Προφήτη Αβδιού [3], ανοικοδομήθηκε από διετίας με τη βοήθεια επιτροπής ευσεβών συγχωριανών ο ομώνυμος ναός υπό από την καθοδήγηση της Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Στη θέση του «Αφέντη Χριστού» υπάρχουν τα ερείπια αγιογραφημένων τοίχων του ιερού ναού του Αγίου Λεοντίου, σύμφωνα με την παράδοση, αφού ο οικισμός γύρω από το ναό ονομάζονταν ¶ι-Λέντης. Ο ¶γιος Λελέντης όπως λεγόταν διαφορετικά ήταν μικροοικισμός του Αβδού που καταστράφηκε πιθανότατα στην Επανάσταση του Βασιλογιώργη τον Ιούνιο του 1841. ¶λλες περιοχές, όπου βρέθηκαν κατά καιρούς αρχαία κτίσματα κ.ά. ίχνη πολιτισμού είναι τα «Σπηλιαρίδια», ο «Μαύρος Κόλυμπος», οι «Στόλοι», το «Στροβύλι», η «Γούλα», τα «Μαντηλιανά», το «Μεσοχωριό», οι «Μελανιές», του «Τσαπή το Μετόχι» κ.λ.π. Η σκαπάνη του μέλλοντος θα ανακαλύψει ακόμα πιστεύω ευρήματα υψίστης ιστορικής σημασίας για την περιοχή. Εκτός των παραπάνω, αξιόλογα πολιτιστικά μνημεία και χαρακτηριστικό γνώρισμα του Αβδού είναι οι βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες του με τις πλούσιες τοιχογραφημένες αγιογραφίες. Αποτελούν ανεκτίμητης αξίας μνημεία πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς όχι μόνο για την ευρύτερη περιοχή του χωριού αλλά και ολόκληρης της Κρήτης. Η ποιότητα και η μοναδικότητά τους, με τους ξεχωριστούς συνδυασμούς χρωμάτων και αποχρώσεων αλλά και οι τεχνοτροπίες των άξιων βυζαντινών αγιογράφων των τοιχογραφιών τους συγκινούν κάθε επισκέπτη προσκυνητή. ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΟΥ ΑΒΔΟΥ. Οι παλαιότερες βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες του Αβδού είναι: 1. Παναγία η Ευαγγελίστρια 2. ¶γιος Αντώνιος 3. ¶γιος Κωνσταντίνος 4. ¶γιος Γεώργιος 5. Παναγία η Παντάνασσα (Κοίμηση της Θεοτόκου) 6. Αγία ¶ννα 7. ¶γιος Νικόλαος 8. ¶γιος Μηνάς 9. Παναγία η Κεραπαναγιά (Ζωοδόχος Πηγή) 10. Αφέντης Χριστός 11. ¶γιος Γεώργιος Μελανιών 12. Αγία Παρασκευή-¶γιος Δημήτριος Η συντήρηση και διαφύλαξη όλων αυτών των σεπτών μνημείων που έγινε μέχρι σήμερα κάτω από δύσκολους και χαλεπούς καιρούς και συνθήκες είναι μια μεγάλη κληρονομιά που πρέπει να σεβαστεί και να κρατηθεί ως κειμήλιο για τις ερχόμενες γενιές. Το αξιέπαινο Δ.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου Αβδού θεώρησε χρέος του να τιμήσει φέτος την ιστορική αυτή βυζαντινή κληρονομιά προβάλλοντάς την μέσα από το καθιερωμένο πια ημερολόγιό του αλλά και αφιερώνοντάς της τις πλούσιες εκδηλώσεις του φετινού Καλοκαιριού 2004. Με τον τρόπο αυτό θέλει να ευαισθητοποιήσει όχι μόνο τους συγχωριανούς του αλλά και τους φορείς της Πολιτείας για προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ηράκλειο 29-7-2004 Κώστας Γ. Φυσαράκης Σημειώσεις: |
|
Τελευταία ανανέωση ( 11.07.06 ) |