|
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ «Αυτοβιογραφία / Αντώνιος Ζωγράφος-Ξανθουδίδης, Υπαρχηγός Ανατολικών Επαρχιών Κρήτης 1819-1896» του Κωνσταντίνου Φυσαράκη. Αίθουσα «ΑΝΔΡΟΓΕΩ», ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, 24 Φεβρουαρίου 2003
Υπό του Καθηγητή Πανεπιστημίου Κρήτης και Προέδρου της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών (Ε.Κ.Ι.Μ.) κ. Θεοχάρη Δετοράκη.
Το βιβλίο που παρουσιάζεται σήμερα είναι η «Αυτοβιογραφία του Αντωνίου Ζωγράφου Ξανθουδίδη», Υπαρχηγού των Ανατολικών επαρχιών της Κρήτης κατά τις Επαναστάσεις 1858, 1866-69 και 1878.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, ο κύριος Κώστας Φυσαράκης δεν είναι φιλόλογος ούτε ιστορικός, είναι στατιστικολόγος-οικονομολόγος, αλλά ακριβώς αυτό συνιστά και την ιδιαιτερότητα της έκδοσης. Γιατί αποδεικνύει ότι όταν ο άνθρωπος έχει έφεση και ενδιαφέρον και μεράκι μπορεί να κατορθώσει πολλά, τα ακατόρθωτα. Προσεκτικός μελετητής της κρητικής ιστορίας κινούμενος από αγάπη και ενδιαφέρον για την ιστορία του τόπου του, του Αβδού και της ευρύτερης περιοχής εισήλθε με δειλά βήματα, αλλά με τον ενθουσιασμό του αληθινού ερευνητή στην περιοχή της ιστορικής έρευνας για να επιβεβαιώσει την αρχαία ρήση: «Όλβιος όστις ιστορίοις έσχε μάθησιν».
Το θεματικό αντικείμενο του βιβλίου είναι ένα πολύτιμο ιστορικό ντοκουμέντο, που βρίσκεται σήμερα στο Αρχείο του Στεφάνου Ξανθουδίδη, στο τμήμα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης. Είναι η αυτόγραφη βιογραφία του πατέρα του, του Αντωνίου Ζωγράφου Ξανθουδίδη. Η ιστορική αξία του ντοκουμέντου αυτού είχε από πολλούς ερευνητές επισημανθεί. Πρόκειται για μια αυθεντική μαρτυρία, όχι μόνο για τα βιογραφικά και προσωπογραφικά της ιστορικής αυτής οικογένειας και της πολυτάραχης δράσης του αρχηγού της, του Αντωνίου Ζωγράφου, αλλά και για τις πολλές και σημαντικές πληροφορίες για πλήθος προσώπων και γεγονότων της εποχής, της ταραχώδους εποχής που έζησε, και ιδιαίτερα της περιόδου της Μεγάλης Κρητικής Επαναστάσεως 1866-1869, στην οποία ο αυτοβιογραφούμενος Αντώνιος Ζωγράφος διεδραμάτισε ρόλο πρωταγωνιστικό, ως Υπαρχηγός των Ανατολικών επαρχιών και ως μία από τις συμπαθέστερες μορφές του μεγάλου εκείνου αγώνα.
Το ενδιαφέρον για την μεταγραφή, τη δυσκολότατη πράγματι του δυσανάγνωστου αυτού ντοκουμέντου και την έκδοσή του, την εξεδήλωσε πρώτος ο αείμνηστος Δαυίδ Παπαδάκης, άλλοτε περιφερειακός ταχυδρομικός διευθυντής Ηρακλείου. Το ενδιαφέρον του Παπαδάκη ήταν περισσότερο οικογενειακό, καθώς ο αυτοβιογραφούμενος Αντώνιος Ζωγράφος ήταν προπάππος του. Οι δυνάμεις όμως του Παπαδάκη, δυνάμεις της ηλικίας, ήταν ήδη σε πολύ προχωρημένη ηλικία αλλά και της επιστημονικής του συγκρότησης, δεν επέτρεψαν να τελεσφορήσει το εγχείρημα της έκδοσης. Από προσωπική εμπειρία γνωρίζω και καταθέτω ότι κάποτε είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον και ο Μενέλαος Παρλαμάς, ο οποίος είχε άλλοτε επιτυχώς εκδώσει ανάλογο κείμενο, «Το Ημερολόγιο του Κωνσταντίνου Κοζύρη», 1947, όμως και εκείνος ίσως το σκέφτηκε αργά και παρέμεινε στην εκδήλωση μιας απλής προθέσεως. Το δυσχερές και επίπονο έργο της μεταγραφής του δυσκολότατου κειμένου και της τεκμηρίωσης του εγγράφου αυτού ανέλαβε και έφερε εις πέρας με αξιοθαύμαστη επιτυχία ομολογώ, ο κύριος Κωνσταντίνος Φυσαράκης. Η μεταγραφή του εγγράφου είναι πιστή, χωρίς χάσματα ή παραναγνώσεις και η τεκμηρίωση πλούσια και έγκυρη. Οι υποδείξεις του σοφού καθηγητή, του κυρίου Στυλιανού Αλεξίου και οι ελάχιστες δικές μου αξιοποιήθηκαν πλήρως.
Αλλά ο εκδότης δεν περιορίστηκε μόνο στη μεταγραφή και στην τεκμηρίωση του εγγράφου, προχώρησε πολύ περισσότερο. Στην εμπεριστατωμένη εισαγωγή του εκθέτει αναλυτικά όλα τα προβλήματα της έκδοσης αλλά και προχωρεί στη μελέτη του πολύκλαδου δέντρου της οικογένειας Ξανθουδίδη, το οποίο καταστρώνει τώρα με, πιστεύω, αρκετά μεγάλο βαθμό εγκυρότητας, και μελέτησε άλλες δραστηριότητες του Αντωνίου Ζωγράφου ιδιαίτερα την Αγιογραφική του τέχνη, είχε μαθητεύσει ζωγράφος, και τώρα ο Κώστας Φυσαράκης φέρει εις φως εικόνες του σε διάφορους ναούς και σΆ αυτήν την τέχνη οφείλει την προσωνυμία του Ζωγράφου. Παραθέτει επίσης διάφορα ιστορικά έγγραφα και εμπλουτίζει την έκδοσή του με πλήθος φωτογραφιών, πολλές από τις οποίες έχουν μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον, όχι μόνο τοπικό για το Αβδού.
Ως ένας από τους ανθρώπους, που συμβούλευσαν ελάχιστα, πολύ περισσότερο ο κύριος Αλεξίου, τον κύριο Φυσαράκη στη λύση προβλημάτων τον συγχαίρω ειλικρινά. Με κέντρο την «Αυτοβιογραφία του Αντωνίου Ζωγράφου» μας έδωσε μια σημαντική συμβολή στην ιστορία της ύστερης Τουρκοκρατίας της Κρήτης.
|
